De Kwekersgilde in de Catacombe
We eindigen onze tour door de Berckepoort in de catacombe, de voormalige wijnkelder van het gebouw. Nu is dit omgebouwd tot een op het eerste gezicht laboratorium. Wat je ziet zijn grote betonmengers, heel veel emmers, weegschalen, testbuisjes en meer.
Patrick Asmawidjaja verwelkomt ons vrolijk in zijn ‘lab’ De Kwekersgilde.
Voordat we starten aan het interview neemt hij ons mee door zijn lab. Hier worden namelijk oesterzwammen gekweekt. Het gehele proces van het ophalen van koffiedik tot de oogst legt Patrick vol passie en enthousiasme aan ons uit. En neemt ons mee langs elke kamer die weer een andere belangrijke fase is in het gehele productieproces is. Elke kamer heeft een andere klimaat en dat is voelbaar. We lopen van het ‘laboratorium’ in een ander ruimte waar enkel 5 rijen op elkaar gestapelde kratten in een hoek van de ruimte staan, vervolgens komen we in een donkere kamer waar een hele grote tent is opgezet. In de tent staan rijen met zakken koffiedik waar oesterzwammen uitgroeien.
Wie is Patrick Asmawidjaja?
De oprichter van Kwekersgilde Patrick Asmawidjaja is een Rotterdammer en sinds 2012 woonachtig in Dordrecht. Hij komt uit de wetenschap en was lange tijd Research Analist aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Tot op een gegeven moment hij het roer omgooide.
Patrick heeft een hele duidelijk visie op de voedselproductie, waardevergroting van restproducten en over (wederzijds) onderwijs. Hij ziet allerlei verbanden. Dit brengt hij samen en tot leven in de Kwekersgilde. Hij is een echte Rotterdammer een aanpakker: niet lullen, maar poetsen. Zijn ideeën zet hij om in zijn circulaire onderneming.
“Ik ben iemand die het gewoon gaat doen. Door te doen leer je hoe je het het beste kan aanpakken.”
Van Research Analist tot circulair ondernemer. Wanneer is dat ontstaan?
“Ik werd aangetrokken tot de natuur en wilde meer ecologisch tuinieren. Daarom wilde ik eerst een perceel aanschaffen voor een eigen voedselbos. Dit bleek iets te complex te zijn. Vervolgens kwam ik in aanraking met verschillende mensen hier in Dordrecht die zich bezighielden met voedselproductie. En toen dacht ik: “ik kan dat ook weleens proberen”. Dus besloot ik te kijken wat er nog niet gedaan was qua voedselproductie in Dordrecht en dat was een stukje circulaire stadslandbouw. Waarbij je de natuurlijke reststromen gaat delven en vervolgens methodes gaat bedenken om dit om te zetten in waardevolle producten. Al snel begon ik met oesterzwammen. Oesterzwammen Oesterzwammen en andere paddestoelen breken plantaardig materiaal af om essentiële voedingsstoffen vrij te maken. Deze voedingsstoffen zijn nodig voor de groei van de zwammen, maar ook voor planten. Het is een cyclus die nodig is om te beginnen aan voedselproductie en dat begint voor mij bij de Oesterzwam.”
Je bent bezig met het verwaarden van restproducten. Kan je daar iets meer over vertellen?
“Ik had een moestuin en daar hield ik veel meer groenten over dan dat wij op konden eten en dus kon ik het of weggeven of ik bedenk er een verdienmodel mee.”
Ik vind het belangrijk dat er altijd een waarde aan een product gehecht wordt. Dat hoeft niet alleen een financiële prikkel te zijn, dat kan ook wat anders zijn. Het kan zijn dat je iets produceert en weer verkoopt en ook in een vorm van een dienst. In mijn geval het ophalen van koffiedik. In plaats dat het weggegooid wordt verwaard ik het restproduct van de consument of organisatie.”
Wat voor samenwerkingen heb je lopen in Dordrecht?
“Ik werk graag samen met diverse lokale horeca, het Da Vinci College en Selecta/Pelican Rouge Coffee Roasters. Samen met deze partners zorgen wij ervoor dat de koffiedik verwerkt wordt tot hoogwaardige producten, waarna het weer terug komt. Zo maak je de samenwerking niet alleen circulair, maar ook tastbaar.”
“Het is super lokaal, eigenlijk wel hyperlokaal! “ aldus Patrick over z’n voedselproductie.
“Met een van de andere gebruikers uit het gebouw werk ik ook samen, namelijk met Cirkellab. Zij zijn een sponsor van mijn bakfiets. Via hen ben ik hier in de Berckepoort gekomen.”
Kwekersgilde gaat veel verder dan kweken van Oesterzwammen
Kwekersgilde gaat verder dan het kweken van Oesterzwammen. Voedselproductie, educatie en participatie, ontwikkeling en onderzoek staan centraal in de Kwekersgilde. Patrick geeft aan dat onderwijs voor hem een zeer belangrijke factor is in wat hij doet.
“Onderwijs is een heel belangrijke onderdeel voor Kwekersgilde. Zelf zo belangrijk dat als dat er niet zou zijn er geen Kwekersgilde is. Kennis delen hoort er gewoon bij.”
Verder laat hij weten met verschillende projecten bezig te zijn. Van het ontwikkelen en op de markt brengen nieuwe (micro) groenten, tot onderzoek doen naar de veelzijdigheid van een natuurlijk product als Kardoen (familie van de artisjok) en onderzoek naar de kwaliteit van zijn zwampost om nog meer voedsel mee te kweken.
“Door samen te werken met studenten van bijvoorbeeld Agribusiness in Delft kan ik onderzoeken wat de potentie is van mijn zwampost. Voor mij zijn deze projecten een praktische manier om opgeleid te worden als leermeester. Door studenten aan te sturen kijk ik of het lukt om doelstellingen op een bepaalde tijdstip te halen met hen. In een multidisciplinair teamverband leren studenten van Tuinbouw samen met studenten van Landscape and Environment Management samen te werken over zaken als teeltplannen en milieu, maar ook over wet-en regelgeving. Niet alleen zij leren er een hoop van, ik ondertussen ook.”
“Ik noem het daarom ook wederzijds onderwijs.”
Wat is de invloed voor jou van de tijdelijke functie van deze plek?
“Ik wil niet te voorzichtig zijn. Dus ik wil niet stilstaan en denken: “wat als?” De uitdaging is om de werkruimte wendbaar te maken. Daarbij werk ik met methoden die het werk zo efficiënt mogelijk maken en gebruik de ruimtes zo effectief mogelijk. Ik gebruik bijvoorbeeld nu nog maar eenderde van de gehele oppervlakte. Ik werk zoals ik het zelf noem: een mogelijke tropische storm op komst. Zodra ik hieruit moet kan ik alles zo inpakken, meenemen zonder sporen achter te laten. Alles is dus wendbaar en inklapbaar.”
Hoe vat je Kwekersgilde samen?
“Kwekersgilde delft plantaardige reststromen uit Dordrecht en ontwikkeld methodes om dit om te zetten in waardevolle producten als voedsel. Kennis maar ook uitdagingen worden doorgeven aan de volgende generatie. Er is altijd continue verbetering en er is geen status quo.”
“Ik zie dit als een vlekwerking waarbij er in de Drechtsteden satellietjes ontstaan als onderdeel van Kwekersgilde. Daarin heeft elke Kwekersgilde locatie zijn eigen expertise. Zo krijg je een netwerk in een korte keten. Tastbaarheid naar de consument is erg belangrijk, door te laten zien dat het echt uit de omgeving komt. Het moet dan zo vers mogelijk zijn. Vandaag geoogst is vandaag of morgen geleverd. Zo kort mogelijk in mijn bezit en zo snel mogelijk naar degene die het nodig heeft. Replenishment is heel belangrijk.”
Door zijn enthousiasme en enorme kennis is het boeiend om naar Patrick te blijven luisteren. Helaas is onze tijd om. Wil jij nou meer weten over hem? Neem dan een kijkje op zijn website of neem contact met hem op.
Dit was het laatste deel van de verhalen uit de Berckepoort.
Tekst: Melissa George
Beeld: Niels Jellema
Deel I: De verborgen schat: De Berckepoort in Dordt
Deel II: De geheime zolder van Tjalling Visser
Deel III: Totale ontspanning bij Oogie Yogi
Deel IV: De KwekersGilde in de Catacombe